We prediken de Bewegingsrevolutie

 Zo. Het is 2025. Nog maar even geleden was het 1984. Kort na de oorlog. Ik liep net pas rond tussen de wijze mensen op het Sportcentrum, hun en mijn sportkennis kwam nog uit boeken en tijdschriften en begon wat daaruit langzaam naar buiten te kruipen. 

Boem. Opeens struikelde je erover: Bewegingswetenschappen was uitgevonden. De wetenschappelijke, nieuwsgierige grote zus van de Academie voor Lichamelijke opvoeding was een onderdeel van de Universiteit geworden.

Hoe interessant was het snijvlak van Biologie en Menswetenschap? Darwin meets Huizinga? Pavlov meets Johan Cruijff? 

Dat de RuG zich met bewegen bezig ging houden, was best een Revolutie te noemen, al werd de term Sportwetenschap nog zorgvuldig vermeden, Sport was toen nog wat anders. (“Sport is an Art”, was de slogan van een inmiddels bijna overbodig geworden sportmerk.)

En in november vorig jaar vierden we dus de veertigste verjaardag van deze tak van de wetenschap. De jaren des onderscheids zijn bereikt. Sinds een paar jaar vind je ook het een en ander als je de zoektermen RUG en Sport met elkaar verbindt. Dat is iets wat ik het afgelopen jaar best vaak gedaan heb. Het is vandaag de dag duidelijk dat Sport iets is waar de Universiteit zich ook naar buiten toe mee kan laten zien.  Dat gebeurde dan ook als onderdeel van de festiviteiten rond het lustrum.

Er is veel veranderd in vier decennia: de studie is opgeschoven naar de medische faculteit, al is de scope onveranderd breed gebleven en dat was te zien bij de vertoning in het Forum. 

Van protheses tot preventie van knieletsel, van aanlopende tijdritfietsen tot forensisch onderzoek bij moordzaken. En bij alles de duidelijke conclusie dat de kennis van tien jaar geleden, vijf jaar geleden al weer achterhaald was en dat de innovatie dus nooit kan stoppen. Niet op hardware- en niet of softwaregebied. 

Waar vorige eeuw de wetenschap en de toepassingen op praktisch gebied (zowel op de onderwijs praktijk van de ALO als bij de wedstrijdsport op het Universitair Sportcentrum) nog min of meer gelijk op- en zelfs wat in elkaar over liepen, bestaat er tegenwoordig wat meer afstand. Door het opkomen van Sportkunde bij de Hanze wordt die afstand daar wellicht wat minder gevoeld maar “wij van het Sportcentrum” missen ze wel een beetje.

Wat mooi zou zijn is als we elkaar weer wat zouden vinden en wie weet gaat dat ook gebeuren. Een tweede Revolutie rond Sportwetenschap! Dat zou niet alleen mooi zijn uit nostalgische overwegingen, maar ook voorzie ik een win/win situatie waardoor ik nu al enthousiast vooruitblik naar het volgende lustrum. 

De eerste winst van meer samenwerking zit er voor BW in, dat er een plek (her)ondekt kan worden waar onderzoek kan worden gedaan en waar data gemijnd kan worden. En dat is dan ook nog eens een plek die zoemt van het uitwisselen van praktische sportkennis, waar stage-, afstudeer- en promotieplekken kunnen worden gevonden. 

De tweede winst, die voor het Sportcentrum als organisatie, is om een andere reden. Een die het ook nodig maakt dat er enige, revolutionaire, haast wordt gemaakt: 

Weliswaar is gelukkig het kabinet gevallen, maar daarmee is helaas nog niet de Eppocalytische onderwijsbegroting van de baan. Bezuinigingen in het Hoger Onderwijs zullen toch worden ingevoerd en leiden onder andere tot een scherpere verdeling van hoofd- en bijzaken. Onderwijs en onderzoek zijn uiteraard hoofdzaken. Sport is  -volgens vele wijze mensen dan wel een belangrijke - toch bijzaak. Maar bij verdergaande samenwerking tussen het werkveld en de wetenschap dus niet. 

Wanneer het Sportcentrum zou kunnen laten zien dat het, behalve als plek voor ontspanning en ontmoeting, óok nog eens een belangrijke plek in het directe bewegingsonderwijs inneemt, komt het dichter bij de primaire taken van RUG en Hanze, en maakt daardoor meer kans op gedeeltelijke financiering als onvervreemdbaar onderdeel van de diverse curricula. En terecht. 

In het jaar 2029 wonen we  (tenminste als we er door grote verwachte drukte in komen…) een Bewegingswetenschappelijke publieksacademie bij van een kersverse, bevlogen promovendus over nut en noodzaak van breedte- en algemene wedstrijdsport tijdens studie. We hebben dan een grotere zaal nodig dan het Forum kan bieden, voorspel ik. De Tribune hal van het nieuwe Sportcentrum lijkt me geschikt? November 2029. We zien elkaar daar!

Coach Kaj

Ritme

Deze week spelen ploegen die lekker hebben doorgespeeld tegen ploegen die op hun beurt hebben moeten wachten. We zien dit ook met name aan de West Coast in de NBA. Rudy et les Timberwolves zijn steeds zo klaar en wachten op tegenstanders die tot het gaatje zijn gegaan. Rust en Reinheid tegen Regelmaat, zou je kunnen zeggen. 

In ritme blijven helpt zeker, maar rusten en rustig analyseren en voorbereiden, is ook niet verkeerd.

Er is weinig zo lastig als presteren op het juiste moment in basketball. Alles heeft een ritme. Ritme krijgen, als team, wanneer je topscorer of beste verdediger uitvalt, of minder kan spelen, is al een hele klus. Maar net zo lastig voor je speelritme is het als die speler weer vol beschikbaar is. 

Die beslist misschien net even langzamer, omdat zijn eigen optie meer voor de hand ligt, of net even sneller, omdat het nou een keer een goede speler is. Hoe dan ook, het ritme wordt iets anders. Toen de Beatles naar Nederland kwamen met een andere drummer heeft niemand het verschil gehoord, door alle gegil. Zij zelf wel. Maar zoals de FC, een paar seizoenen geleden: zonder Robben, misschien met Robben, met een beetje Robben een wedstrijd spelen? 

De muziek vergelijking is niet eens zo gek: Phil Jackson heeft Bo Diddley wel eens naar de training gehaald bij de Chicago Bulls. Bo knows Bball. Op welke tel, in welke maat verlaat de bal je handen weer? Heeft dat geholpen bij het vinden van een ritme? Catch-en-door-, stuit-een-twee.

De oplettende toeschouwer kan wel zien of het er in het algemeen “roestig”, of vloeiend uitziet. Als het ritme van aannemen op de open kans niet helemaal klopt, wordt de actie vaak ook niet zo natuurlijk. En als het wel allemaal klopt en er een zeker momentum of misschien wel flow ontstaat? Wat kun je dan doen om dat te breken? Harder verdedigen, verder weg van de basket? Of juist iets meer slack geven? 

Donar heeft het wedstrijdritme, De Bosch heeft de rust gehad. Wat geeft de doorslag? De teams roeren met zijn allen in een heksenkookpot van plannen, persoonlijke klasse, samenwerking en ritme.

Ervaring helpt. Vaak in stresssituaties gespeeld, gescoord, gemist, gewonnen en verloren hebben helpt. Zien wat werkt en dat doen, helpt. De serie wordt spannend. Wordt het ook swingend?

Thuis en Uit

De playoffs waren al een poosje binnen, sinds zaterdag weten we wie Donar “eraf “mag proberen te spelen: Den Helder Suns. Noord Nederland tegen Noord Holland en dat mag ook nog eens met thuisvoordeel. 

Het wordt interessant, absoluut.. Een van de weinige leuke dingen die op dit ogenblik uit de USA komen,  is een stroom van bizarre playoff uitslagen in de NBA. Thuisvoordeel is daarbij nou niet direct het eerste wat er in het oog springt. (Denver, op grote hoogte, is eigenlijk het enige team met structureel voordeelhet

De druk op de thuisploeg is hoog, door de verwachtingen, die het seizoen hebben gewekt. Blijkbaar is dat heel lastig om mee om te gaan, want het aantal “steals” in de eerste wedstrijd overtreft de voorspellingen, tot nu toe.

Nou is de kans dat in een “best of seven”, zoals in de NBA, uiteindelijk de sterkste boven komt drijven best groot. De Nederlandse opzet met “best of three” is een manier die de eerste ronde heel spannend maakt. Sommigen van ons proberen nog steeds te verdringen, hoe de favoriet uit het Noorden er ooit in twee wedstrijden afging tegen een tamelijk tijdelijk experiment van een eredivisieclub ergens in de buurt van Tilburg…

Maar wat is nu het voordeel van thuisspelen? In Martiniplaza is de sfeer altijd geweldig. De zaal is de beste van Nederland, het publiek is het beste, luidste en trouwste. De coaching staf zal net zo bezig zijn met verwachtingsmanagement, als met een scherpe analyse van de sterktes en zwaktes op basketballgebied. Donar is de atmosfeer gewend en laat zich er graag door dragen, maar voor de tegenpartij is een wedstrijd in Stad toch echt een soort hoogtepunt, en de verwachtingen spelen een minder drukkende rol, waardoor ze een beetje vrijer uit zouden kunnen spelen. En dan heeft de uitploeg altijd het wapen van een indrukwekkende score of stop. “To silence the crowd”. Als het publiek daar een antwoord op heeft, is dat het echte thuisvoordeel. Ik zou zeggen: de gasten zijn heel welkom….

Joost mag het weten

 Ze noemden het een congres. Een congres is een grootschalige en vaak meerdaagse bijeenkomst rond een bepaald thema, waar bijvoorbeeld wetenschappers of leden van een bepaalde organisatie aan deelnemen. Als het meerdaags is, dan zijn de maaltijden en andere pauzeactiviteiten misschien wel de belangrijkste gelegenheden om informatie en ideeën uit te wisselen. 

Dit was een middagje voor sportcoaches, georganiseerd door FC Grunnen en de Talenthub. Dick Lukkien was jarig en er werd iets verteld;
veel inbreng werd niet van de deelnemers gevraagd op het eerste gezicht. 

Gelukkig was er wel een borrel en waren er ook leuke collega’s om mee te praten.

En gelukkig liet de keuze aan onderwerpen wel ruimte om juist iets met samenwerking en “wisdom of the crowd” te doen. Het werd dus best een welbestede middag.

Neem nou Joost van Geel. Deze oud Sportcentrum-collega en ALO-Billy is tegenwoordig hoofd der Nationale Coachesschool. Bij Coach NL is hij ervoor verantwoordelijk dat de topcoaches van alle mogelijke pluimage hun persoonlijke ontwikkeling optimaal kunnen vormgeven. Dat dat enig inzicht vergt in veel sporten en bovendien de noodzaak af en toe zo breed mogelijk te kijken, lijkt me wiedes. 

Joost had zich duidelijk voorgenomen om zijn verhaal in een zo interactief mogelijke setting te vertellen en slaagde daar goed in. De toehoorders werden deelnemers wisselden informatie uit en dansten bijna door elkaar heen. (van sommigen weet ik nu zelfs de achternaam van hun moeder!)

Dit paste dan ook erg bij zijn thema: “de coach van de toekomst”.

Voor mij klinkt coach van de toekomst als een pleonasme. Het verleden hoef je niet te coachen toch? After the Game is before the game. Toch ziet Joost nog wel een rol weggelegd voor dat wat vroeger gebeurd is. Komen we zo op.  Voor de aanwezige Coaches vdT heeft van Geel eerst een paar andere aanbevelingen:

• wees Nieuwsgierig! zegt hij. Joost hoeft het ook niet allemaal te weten. Nog steeds is kennis een heel belangrijke factor, maar het gaat niet meer zozeer om wat je weet maar meer om wat je nog niet weet. Dat betekent vragen, luisteren, om je heen kijken.
• wees Zelf-reflexief.  Vraag je af hoe je beslissingen, adviezen en de positie die je inneemt ten opzichte van de sporters werken. Moet het anders?
• wees Zelfsturend. Je eigen autonomie, maar ook die van de mensen om je heen behoeft bewuste en structurele  aandacht. Van Afhankelijk naar Onafhankelijk naar Samenhang. 
• wees Empatisch. Coaches die aan éénrichting verkeer doen (coachen via decreten), zijn overbodig geworden.
• en tenslotte verrast Joost de (hier en daar wat oudere) toehoorders door de rol van de coach in de prestatie-teams te vergelijken met die van de grootouder. Niet de zorgen over het brood op de plank en de directe opvoeding, maar wel in staat om een metapositie in te nemen. Een Pater  Familias die belast is met het draagvlak onder het proces.

Maar dus is de coach van de toekomst ook iemand met levenservaring en een hoop stilzwijgende kennis, en die mogelijk het tipping point voorbij is: Zoveel weten, dat je weet dat je niets weet. Vat ik het zo goed samen, Joost?

Vijf voor twaalf

 “Misschien moet ik het terugnemen en is het toch echt tijd dat je opstapt, Kaj!” 

Het drukte me met de neus op de feiten en de informele borrel, waar ik met collega’s zat, in de werkplaats van het Sportcentrum kreeg een extra lading.

Er was een stilte na bespiegelingen over de komende tijd. Een behoorlijke groep sportleiders neemt binnenkort afscheid, en hoe moet dat dan. Ik mocht me even gelukkig prijzen met het onbegrip, dat ik daar ook bij hoorde. 

Nu keek ik net even op mijn horloge, omdat bijna alle aanwezige collega’s dat op dat moment ook deden. Smartwatches, verbonden met smartphones, daar konden allemaal dingen mee en dat lieten ze aan elkaar zien. 

De knol, die ik tevoorschijn trok, hing aan een ketting en moest worden opgewonden. Hij gaf mijn tijd aan. Ik was opeens toch duidelijk van een andere generatie.

Kaj

Figures that do not add up

 

Op de een of andere manier is mijn brein gedresseerd om 22:22 te zien. Als ik al toevallig naar de klok op telefoon of tv kijk, is het vaak 22:22. Wel zo vaak zelfs, dat het bijna geen toeval meer kan zijn. Aangeleerd toeval? Bestaat zoiets?

Ook afgelopen zaterdag, tussen 20 en 21.00 uur ergens, was het 22:22.

In dit geval was het de ruststand bij onze wedstrijd. Toeval? Nou daar had den we eigenlijk niet zoveel aan over willen laten. Harde cijfers lagen ten grondslag aan deze wedstrijd. 

En ik had de optelsom was heel precies doorgenomen en we waren het er nog wel zo over eens geweest: 

Zeg we nemen 16 driepunters en we schieten 25 %. dan scoren we 12 punten. We schieten ook nog 40 keer binnen tweepunts-land, inclusief layups.. Niet te veeleisend: 35 %. Dat levert 28 punten op. Met genoeg schoten onder het bord moeten we toch wel 10 keer naar de vrije worp lijn kunnen. Dat oefenen we altijd op 60 plus %, dus 12 punten is ook daar redelijk. Toch?

Instemming. Dat moest kunnen. Hoofdrekenend kwamen we op 52. Halen we 52, dan winnen we best de helft van de wedstrijden in onze competitie. 

Dan ken ik de tafel van 13 nog en weten we dat we op 13 per kwart uit komen.

Bugger. Halverwege liggen we dus al 4 achter op schema. en toch klopte het wel aardig: we hadden zelfs al boven verwachting drietjes geschoten en ook qua lay ups zaten we redelijk in de race, evenals met het krijgen van vrije worpen. Het krijgen overtrof de verwachtingen. En we namen ze ook allemaal. En dat nemen heeft ook altijd vooral onze aandacht. De take, not the make. 

Something did not add up, bedacht de coach later op die avond (toen het toevallig 22:26 was), het maken was wel onze makke. Is dat nu liegen met cijfers? Lies, Damned lies and statistics? Of alleen een beroerd uitgesproken voorspelling? Het percentage Vrije worpen was geen 60% maar 16…

Noaber-Ubuntu

 De vrouwen eredivisie voetbal begint weer. Leuk stukje van Jonna ter Veer op de Nos-site.

In Twente “boetseren” ze een nieuwe succesploeg met “Noaberschap” als uitgangspunt. Samenvatting: de tamelijk nieuwe ploeg gaat het goed doen, want ze gaan “omkijken” naar elkaar. Mooi uitgangspunt. De kampioensploeg is helemaal vernieuwd en de vaste krachten zijn weg. Dat wordt nog wat want dat waren individueel topspeelsters. Toch denken ze in het oosten dat dit wel eens een geluk bij een ongeluk zou kunnen zijn. De vertrokken vrouwen waren “misschien wel wat dominant” en “niet zo makkelijk te managen”. Dus.. goede hoop op beter. Op het bord bij het veld, dat de ouders moet helpen relativeren, kan de zin “Het is hier geen Championsleague” als worden doorgestreept. Zover zijn de vrouwen hier al.

Bij de woorden “Noaberschap” en “omkieken” ging mijn hart als coach sneller kloppen. Dat is namelijk Twents voor Ubuntu. (Een mens is een mens als die wordt gezien door andere mensen. I am, because we are) Zo hoort het in de teamsport. Toch wil ik de Leu oet Twente even waarschuwen…

Ubuntu of Noaberschap laat zich niet “managen”… je moet het doen… 

Ik vrees dat het idee is, dat deze groep, met mensen die (het management laat…) omkijken naar elkaar, makkelijker te managen zal zijn. … en dus heel goed zal presteren…

Echte prestatie ontstaat (soms.. het is sport, he?) wanneer onafhankelijke, zelfbewuste kikkers geen manager nodig hebben om hun kruiwagen te duwen.. Het is bijna dierendag, dus er kan nog wel een fabel worden doorgeprikt: die van “een leger van herten geleid door een leeuw” dat zou winnen van “een leger leeuwen geleid door een hert” Gelooft u het zelf? 

Managen?

Ik wens de mensen in Twente na hun “forming” mooie herfststormen en een mooi normeren toe. 

coachkaj