Been- en hoofdruimte

 Mooi om te merken dat het globetrotten Donar goed af gaat. Je moet daar op dit niveau ook geen hekel aan hebben. Op moment van schrijven hebben we al drie uitwedstrijden met flinke reistijd achter de rug. Zelfs al eentje met bus, vliegtuig, bus, overnachting, spelen en weer terug. Geloof me: het is fijn om dan te winnen. 

Zo’n reis naar Bristol kent dan nog wat afwisseling en een beetje gelegenheid om de benen te strekken.

Voor de BNXT is het bus heen en bus terug. En natuurlijk hebben we allemaal gezien wat een beenlengte de ploeg van dit jaar ten toon spreidt.  Het mooie van benen is dat je ze op kunt vouwen bij de knie en dat ze dan met enige moeite tussen de rijen passen, maar de opbergfunctie van lange benen is niet wat we op het veld weer nodig hebben. Daar zoeken we naar de gebruiksfunctie. Hefbomen, explosies. Door je knieën gaan helpt, zitten niet. Je kunt ook dwars in de bank gaan hangen, maar de ruggen zijn ook best lang en overspannen makkelijk. Slapen onderweg is wenselijk voor de geest, maar het vlees lijdt. Dus reizen doet nogal veel met een sportlichaam. 

Daar kun je je druk om maken. Er waren in 1996 nogal wat problemen bij het transport van de Nederlandse sporters voor de Olympische Spelen, waardoor flink gewacht moest worden op een vliegveld, nog voordat de vlucht naar Atlanta kon plaatsvinden. Iedereen maakte zich zorgen over alle ongemak, alles moet immers kloppen in de topsport. Wie zich het minste druk maakten waren de lange mannen van het Volleybal-team. Ze hadden geleerd die zorgen los te laten en werden bestookt met vragen van collega sporters, hoe ze toch zo rustig konden blijven? Het antwoord was simpel: wordt het beter als je je druk maakt? 

De Volleybal mannen vouwden zich zo relaxed mogelijk op en wonnen goud. Misschien hadden ze geen ruimte in de stoelen.. ze hadden het wel in hun hoofd. 

Blangé, heet de spelverdeler die toen een gouden medaille om zijn nek kreeg. Dat maakt het verhaaltje voor vandaag bijna rond. Zoon Joost heeft de keus gemaakt voor de leukere sport en die zien we dinsdag dan misschien ook in actie voor Rotterdam. De ploeg die geen Feijenoord meer heet, is nog op zoek naar de eerste overwinning in de BNXT league. Ze speelt ook niet in een Europese competitie en heeft dus duidelijk minder reiservaring. 

Weetje: Voor Rotterdam is Groningen de verste uitreis. Ook de Belgische teams spelen op minder kilometers afstand dan de 250 tussen de Maasstad en Stad. Misschien hebben ze ook wel minder last van gebrekkige beenruimte dan Donar, want slechts twee van de spelers staan te boek als center. De rest noemen ze guard of small-forward. 

Echter: onderschatten zou onterecht zijn. De Rotterdammers hebben beslist aardig gespeeld tegen topper Mechelen. En in het veld gaat het meer om de ruimte in het hoofd, dan om de afmetingen van ledematen.

In eigen hand

Na een paar wedstrijden in twee competities kunnen we constateren dat Donar alles nog in eigen hand heeft. Zoiets zeiden we vroeger altijd na dat we voor de eerste keer verloren. Als je verder alles wint, is éen verlies in het begin te doen, immers, ongeacht de competitievorm. Een vorm van pure wiskunde om jezelf voor de gek-, of de moed erin te houden.

Zo ver is het nu , in allebei de competities waar Donar aan mee doet. Behalve de wiskundige geruststelling, lijkt er voorlopig ook genoeg reden om enig vooruitgangsgeloof aan de dag te leggen. Daar zijn ENBL wedstrijden natuurlijk ook voor bedoeld. In de statuten voor deze League staat het met zoveel woorden: 

 “ To strengthen the development of the men’s basketball.” en: “To give a chance for the teams to compete, while preparing for the National Championships, the Euro Basket, the FIBA World Championship and the Olympic Games.” Een oefentoernooitje dus? Sport, zoals sport bedoeld is! Go see Europe, meet interesting people and kick their asses. En er staat wel degelijk een glimmende prijs en een mooie reputatie op het spel.

Je mag dus rustig verschillend naar de verschillende competities kijken, maar zowel de verloren als de gewonnen wedstrijden hadden genoeg spanning en mogelijkheden voor zulk optimisme. Daarmee is het plaatje weer rond. Het is even om het echie geweest. Nu weten we waar het hen kan. 

Coach Jason was na de eerste Europese pot nog heel ontevreden. Hij vond dat het team na zes weken hard werken ‘Klaar” had moeten zijn en dat de fase in het proces nooit een reden is voor falen. 

De sfeer zal inmiddels anders zijn. We hebben gezien wat er allemaal kan met dit team. En dat weten de coaches en de spelers zelf nu ook beter dan eerst.  Maar “Klaar” is een team nooit. Oh zeker: ze weten ook wat ze willen doen om effect te hebben en ook dat dat nog steeds beter kan.

Als wij, als hooggeïnteresseerd publiek en vooruitgangsdenkers, ergens op kunnen letten, is het op de vooruitgang in de automatismen tussen de spelers. Niet specifiek in deze hoogst interessante wedstrijd tegen Okapi Aalst, een team dat aardig vergelijkingsmateriaal zou moeten zijn, maar in alle komende wedstrijden. 

In deze fase van de competitie kan dat snel gaan. Het gaat er dan niet om of we steeds meer geïsoleerde highlights gaan zien, maar om de connectie in elke vorm van samenwerking. Het gaat niet eens zo zeer om de eigen handelingssnelheid, maar om de handigheid in samenhang met de teamgenoten: niet wat ze willen doen, maar hoe ze dat met elkaar doen. Het is nog niet af. Gelukkig nog lang niet. Maar ze hebben “alles” wel zelf in eigen handen.

Cookie

Cookie kwam ik voor het eerst tegen in seizoen 1978-79. De wedstrijd Sporty-Groene Uilen, te Leeuwarden. Niemand noemde hem Emile of Priest. Hij viel op tussen de witte Friezen en de harige studenten. Ze speelden in iets rozigs, denk ik me te herinneren. Onze kleurenblinde coach Skala zag het verschil niet, maar noemde hem wel een paar keer. Ik denk dat wij wonnen, maar dat zal niet aan hem gelegen hebben. Zijn energie was niet gauw op.

Hij bleef het Friese basketball lang trouw, bouwde aan degelijke jeugdploegen, trainde regionale selecties, en slaagde er steeds in om die energie voor een groot deel op die teams over te brengen. En opeens, zo’n twintig jaar geleden, dook hij op bij ons, als assistent van Hans Nieboer, bij het Uilen -mannenteam in de promotiedivisie. 

Hij keek om zich heen, werd op slag verliefd op het studentenbasketball en is nooit meer weggegaan. Ook als gezicht en aanspreekpunt van de vrouwenteams gaf hij zich totaal. Cijferde zich weg, offerde zich op en stapte weer naar voren als dat gevraagd werd. Tot afgelopen week. Toen was de de spreekwoordelijke energie toch een keer op. 

Om hem nog een keer te karakteriseren, citeer ik graag Bonny Appelman. Haar alleszeggende reactie toen ze zijn naam hoorde noemen (niemand noemde hem bij ons nog Cookie…) als coach van de vrouwen van Uilen: “Je zou elk team een Emile gunnen!”

Studenten BasketBAL

 Wat zit er in een naam? De Basketball Academie Limburg komt op bezoek voor de eerste thuiswedstrijd in de Bnxt-league. 

In Weert kun je je opleiding tot basketballer combineren met je schoolopleiding en dat gegeven is ook het uithangbord van de Limburgers. Je kunt hier dus spreken van basketballstudenten. 

Dat de meeste basketballers meer ijzers in het vuur hebben in deze fase van het leven is, maakt deze combinatie tussen sport en studie best natuurlijk. Velen voelen zich geroepen een goede basketballer te worden, weinigen zijn uitverkoren om met hun sport de kost te verdienen. 

Nu is het toevallig zo, dat we de afgelopen maand al een paar keer met illustraties daarvan te maken hebben gehad. Beide Baltische tegenstanders die we in het kader van de ENBL over de vloer hebben gehad, zijn van origine gelieerd aan Universiteiten en dat geldt natuurlijk, niet te vergeten, ook voor Donar zelf. 

Dat knipte weliswaar al in de vroege jaren 70 de directe banden met Vindicat en de ACLO door, maar heeft ook daarna de banden met het onderwijs altijd warm gehouden. Steevast maken bij Donar spelende studenten gebruik van de Topsportregeling  van RUG en Hanze.

Het is dus een natuurlijke kruisbestuiving. Basketball en leren beïnvloedt elkaar op een positieve manier. Het is niet meer zo dat op de Nationale Studentenkampioenschappen driekwart van het Nederlands team rondloopt, zoals vroeger toen de maatschappelijke opleiding voorop stond. Nu is dat, vanuit het gezichtspunt van de clubs, omgekeerd. Aan de andere kant: als topclub kun je er ook niet omheen om iets te doen aan de verdere opleiding van je eigen sporters. En ook van die kant snijdt het mes.

Bij Donar ligt er misschien niet zoveel nadruk op het zelf zijn van een opleidingsinstituut als bij BAL of Landstede, maar ook hier rust een deel van het topteam op een fundament dat al vroeg wordt gelegd. 

Zo is er een prima U19 team, dat vorig jaar zelfs Landskampioen werd en zo wordt er ook professioneel samengewerkt met de ACLO-studentenbasketballclub Groene Uilen, waar de net iets oudere, studerende talenten van Donar de kans krijgen om in de Promotiedivisie te rijpen. Een bijkomend effect van lokaal talent lokaal opleiden op meer dan één vlak,  is natuurlijk dat de club ook de wortels in de regio blijft verstevigen. Dat kan niet genoeg benadrukt worden.

Een ding is nog wel heel jammer: Bedenk maar eens dat ook de meiden U18 van (Celeritas)-Donar het landelijk super goed doen. De “concurrentie” wat betreft de bovengenoemde  win-win-win situatie in sport-opleiding-regio, neem BAL en Landstede, hebben wél ook een vrouwenlijn op het hoogste niveau… Die slag om de beste opleidingsploeg van Nederland winnen zij nog. Nu eerst maar die op het veld.

Meteorologie en koers houden

Voor mij is het misschien wel altijd “postseason” Ik doe nog wel iets met de Madmoeselles, maar die hoeven niet meer naar me te luisteren. Ik vul een deel van mijn week met het schrijven van korte overpeinzingen voorafgaande aan wedstrijden bij Donar. Af en toe zal er ook nog wel wat anders getikt worden hier, maar hieronder de volgende officiiele, maar vrijwillige bijdrage. 

De eerste wedstrijd voor een flink publiek leverde nog geen winst op, maar wel een boel inzichten.

In elk geval geldt dat voor sommige stuurlui op de tribune. Maar ook de coaches op de bank zijn feitelijk stuurlui op afstand. Ook zij kunnen niet het veld in en zelf de beslissingen nemen. De spelers doen dat en de handelingen waar die beslissingen toe leiden. 

De coaches doen suggesties, of laten we zeggen dwingende aanbevelingen. Een combinatie van die aanbevelingen en de kwaliteit van uitvoering leiden uiteindelijk tot het resultaat. 

Bij het beoordelen van het resultaat komt nogal wat kijken. We willen beter, natuurlijk. Laten we ons eens tot twee aspecten beperken. 

Eerste invalshoek is natuurlijk het beeld van de wedstrijd zoals dat bij ons binnenkomt.  Is er verschil in ruimtegebruik en handelingssnelheid tussen beide teams? Als de timing van de drives maar ietsjes beter is aan de ene kant, zul je daar meer ruimte voor afmaken aan overhouden, en vaker “catch and shoot” opties en meer aanvalsrebounds. Het Letse team van vorige dinsdag had op dit gebied duidelijk meer te bieden dan Donar op dit moment. Zeker in de eerste helft werd het verschil daarop gemaakt. Een ander ding dat meespeelt in het beeld is power. Donar legde daar in de tweede helft het meeste gewicht in de schaal en kwam daardoor terug in de wedstrijd.

Een tweede reflectiekans is er bij het bekijken van de stats. Kon minder, hoor. En de verschillen waren ook, overall, zo klein, dat het helemaal niet gek is om wat “wat-als-denken” te laten gebeuren. Wat als onze Deen nou 4 minuten langer had kunnen spelen, met een driepuntspercentage van 80%? Wat als? Noem maar een paar andere open deuren. Hoe hadden we dat kunnen organiseren? Het was best dichtbij.. De cijfers geven dus ook wel aanleiding om aan te geven dat er meer goed was dan het eerst voelde. 

Maar behalve statistieken en een algemeen idee over verschillen op het veld, is er ook zoiets al het  wedstrijdverloop om mee rekening te houden. Momentum. 

Donar kwam in de derde periode in één klap terug in de tijd van een gemiddeld toilet-bezoek. En toen weer net zo snel op een onoverbrugbare afstand. Soms doe je daar niks aan. Al gingen sommige toeschouwers ook gauw voor de tweede keer naar de wc, het is momentum en dat is vaak ongrijpbaar. Meewind en tegenwind, om maar in de sfeer van de stuurlui te blijven. 

Maar er is meer dan een natuurverschijnsel. Er was goed geanalyseerd in de pauze en Donar zocht naar de eigen kracht en begon directer naar de inside opties te zoeken. Omdat ook de matches verdedigend weer beter klopten, creëerden de Groningers hun eigen wet van Buys Ballot. Hoge druk geven, lage druk krijgen. Peter Kuipers Munneke kon trots wezen op deze mede-Groningers.

Waarom verdween het voordeel dan weer als sneeuw voor de zon? Hoe hou je momentum vast?

Het spel dat de thuisploeg kon laten zien aan het eind van de wedstrijd was een mooie mix van wat er kan. Catch en shoot, scherpe Pick&Rolls, een dynamische press. Het kan heel leuk worden.

Waar ik volgende keer benieuwd naar zou zijn, is hoe het team omgaat met het wedstrijdverloop. Of er dan een roerganger opstaat, of anders iemand in de machinekamer, die op de juiste manier weet te laveren.  En (geheime tip) die ook op koers blijft, zolang de andere kant nog geen antwoord heeft. 

Iets van voor het echie

Meteen na die laatste wedstrijd van het vorige seizoen begint voor alle verantwoordelijken bij een sportorganisatie het volgende seizoen. Want after the season is before the season!

Zeg je in het seizoen na een verloren wedstrijd nog ‘let’s get ‘m next time’, nu is het niet één week maar een heel volgend jaar dat zijn schaduw vooruit werpt. Best een lange schaduw, want het duurt nog wel even voordat het nieuwe seizoen begint. Basketball gaat gewoon door in de zomer, sommigen zeggen zelfs dat het de belangrijkste periode in het jaar is. De hele zomer is er om beter te worden. Een periode die wordt aangeduid in het jaarplan als Overgangsperiode. OP. 

Of je nu kampioen bent geworden, alleen maar je bescheiden doelstellingen hebt gehaald of allebei niet: gaat heen, zie wel degelijk om en behoudt het goede. Als er ernstig tekort is geschoten, moeten er appeltjes worden geschild. Maar misschien kan er ook wel ergens op worden doorgebouwd. Wie mogen en kunnen er door? Staf? Bestuur? Sponsors? Spelers? 

De OP is voor de individuele spelers in elk geval de tijd dat ze aan zich zelf gaan werken. Even afstand nemen, maar dan komen de gewichtsvesten en de zware ballen uit de kast. Geen tijd als de zomertijd is zo geschikt om aan het lijf te bouwen. 

Individuele Basketballontwikkeling kan soms met grote stappen gaan, maar Teamontwikkeling is iets van langere adem. Als er het afgelopen jaar progressie is geboekt, zou het fijn zijn als er een kern overblijft waar de juiste schakels aan kunnen worden toegevoegd. De realiteit is tegenwoordig dat er veel nieuwe spelers opduiken en dat het hele proces van teambuilding van de grond af moet worden opgebouwd. Maar dat moet met één nieuwe, bepalende speler ook al. Als het goed is, heb je daar als teamcoach al wat ervaring in, heb je van je fouten in het verleden geleerd en begin je met frisse moed aan de periode na de OP. De Voorbereidingsperiode. VP. 

Daar sta je dan, als coach. Voor de eerste keer voor de nieuwe groep. Er is maar één kans om een eerste indruk te maken, zeggen ze. Dat mag waar zijn, maar de stad Groningen is ook niet in één dag gebouwd. Het wennen aan elkaar is een tamelijk organisch proces. We praten hier natuurlijk wel over DE teamsport bij uitstek, basketball. 

Weet u het verschil tussen een basketball-coach en onze lieve heer? Nee? OLH denkt maar zelden dat hij een Basketballcoach is… Dat is een heel oude grap uit de tijd van Bobby Knight, maar als moderne coaches iets snappen van basketball , is het wel dat ze niet alles zelf in de hand hebben.

Eerst maar eens kijken naar de kwaliteiten en vaardigheden. Trainingen en oefenwedstrijden staan in het teken van uitproberen van combinaties. Onderzoeksvragen opwerpen. Experimenteren met teamrollen, met Playing Time Management, met Ball Contact Management. Perbaaiern! Er zijn altijd conclusies te trekken en alle leren begint met het niet te begrijpen. Met vraagtekens.

En dan is het opeens al weer tijd voor die ene keer dat het team een eerste indruk kan maken op het thuispubliek. t’ Is weer voorbij, die mooie zomer. Geen voorseizoen meer. Het team moet er nu staan, of niet? Nou… Oneerbiedig gezegd, geldt ook voor de eerste wedstrijden die wel degelijk om ‘iets van voor het echie gaan’, dat het nog de experimenteerfase is. Dat geldt voor een Supercup, maar ook na deze eerste pot in de European North Basketball League zullen we allemaal weer meer vraagtekens kunnen zetten. Ik heb daar wel zin in.

We prediken de Bewegingsrevolutie

 Zo. Het is 2025. Nog maar even geleden was het 1984. Kort na de oorlog. Ik liep net pas rond tussen de wijze mensen op het Sportcentrum, hun en mijn sportkennis kwam nog uit boeken en tijdschriften en begon wat daaruit langzaam naar buiten te kruipen. 

Boem. Opeens struikelde je erover: Bewegingswetenschappen was uitgevonden. De wetenschappelijke, nieuwsgierige grote zus van de Academie voor Lichamelijke opvoeding was een onderdeel van de Universiteit geworden.

Hoe interessant was het snijvlak van Biologie en Menswetenschap? Darwin meets Huizinga? Pavlov meets Johan Cruijff? 

Dat de RuG zich met bewegen bezig ging houden, was best een Revolutie te noemen, al werd de term Sportwetenschap nog zorgvuldig vermeden, Sport was toen nog wat anders. (“Sport is an Art”, was de slogan van een inmiddels bijna overbodig geworden sportmerk.)

En in november vorig jaar vierden we dus de veertigste verjaardag van deze tak van de wetenschap. De jaren des onderscheids zijn bereikt. Sinds een paar jaar vind je ook het een en ander als je de zoektermen RUG en Sport met elkaar verbindt. Dat is iets wat ik het afgelopen jaar best vaak gedaan heb. Het is vandaag de dag duidelijk dat Sport iets is waar de Universiteit zich ook naar buiten toe mee kan laten zien.  Dat gebeurde dan ook als onderdeel van de festiviteiten rond het lustrum.

Er is veel veranderd in vier decennia: de studie is opgeschoven naar de medische faculteit, al is de scope onveranderd breed gebleven en dat was te zien bij de vertoning in het Forum. 

Van protheses tot preventie van knieletsel, van aanlopende tijdritfietsen tot forensisch onderzoek bij moordzaken. En bij alles de duidelijke conclusie dat de kennis van tien jaar geleden, vijf jaar geleden al weer achterhaald was en dat de innovatie dus nooit kan stoppen. Niet op hardware- en niet of softwaregebied. 

Waar vorige eeuw de wetenschap en de toepassingen op praktisch gebied (zowel op de onderwijs praktijk van de ALO als bij de wedstrijdsport op het Universitair Sportcentrum) nog min of meer gelijk op- en zelfs wat in elkaar over liepen, bestaat er tegenwoordig wat meer afstand. Door het opkomen van Sportkunde bij de Hanze wordt die afstand daar wellicht wat minder gevoeld maar “wij van het Sportcentrum” missen ze wel een beetje.

Wat mooi zou zijn is als we elkaar weer wat zouden vinden en wie weet gaat dat ook gebeuren. Een tweede Revolutie rond Sportwetenschap! Dat zou niet alleen mooi zijn uit nostalgische overwegingen, maar ook voorzie ik een win/win situatie waardoor ik nu al enthousiast vooruitblik naar het volgende lustrum. 

De eerste winst van meer samenwerking zit er voor BW in, dat er een plek (her)ondekt kan worden waar onderzoek kan worden gedaan en waar data gemijnd kan worden. En dat is dan ook nog eens een plek die zoemt van het uitwisselen van praktische sportkennis, waar stage-, afstudeer- en promotieplekken kunnen worden gevonden. 

De tweede winst, die voor het Sportcentrum als organisatie, is om een andere reden. Een die het ook nodig maakt dat er enige, revolutionaire, haast wordt gemaakt: 

Weliswaar is gelukkig het kabinet gevallen, maar daarmee is helaas nog niet de Eppocalytische onderwijsbegroting van de baan. Bezuinigingen in het Hoger Onderwijs zullen toch worden ingevoerd en leiden onder andere tot een scherpere verdeling van hoofd- en bijzaken. Onderwijs en onderzoek zijn uiteraard hoofdzaken. Sport is  -volgens vele wijze mensen dan wel een belangrijke - toch bijzaak. Maar bij verdergaande samenwerking tussen het werkveld en de wetenschap dus niet. 

Wanneer het Sportcentrum zou kunnen laten zien dat het, behalve als plek voor ontspanning en ontmoeting, óok nog eens een belangrijke plek in het directe bewegingsonderwijs inneemt, komt het dichter bij de primaire taken van RUG en Hanze, en maakt daardoor meer kans op gedeeltelijke financiering als onvervreemdbaar onderdeel van de diverse curricula. En terecht. 

In het jaar 2029 wonen we  (tenminste als we er door grote verwachte drukte in komen…) een Bewegingswetenschappelijke publieksacademie bij van een kersverse, bevlogen promovendus over nut en noodzaak van breedte- en algemene wedstrijdsport tijdens studie. We hebben dan een grotere zaal nodig dan het Forum kan bieden, voorspel ik. De Tribune hal van het nieuwe Sportcentrum lijkt me geschikt? November 2029. We zien elkaar daar!

Coach Kaj